Unutulmuş Düşler Mağarası - Werner Herzog

Güney Fransa’daki Ardeche Nehri’nde, Jean-Marie Chauvet, Éliette Brunel-Deschamps ve Christian Hillaire adlı üç kaşifin 18 Aralık 1994’te[1] keşfettiği mağara, ilk bakışta sıradan gözükse de daha yakından incelendiğinde 32 bin yıllık bir hikâyeyle karşılaşılmaktadır. Mağara içinde duvara çizilmiş birçok hayvan resmi bulunmaktadır. Belgeselde aktarılan bilgiye göre bu resimler, o güne kadar keşfedilmiş ve bozulmadan muhafaza edilmiş en eski resimlerdir. Mağaraya daha sonra Chauvet adı verilmiştir.

Chauvet Mağarası, keşfinden sonra ziyaretçilere kapatılır. Sadece içlerinde arkeolog ve sanat tarihçilerinin bulunduğu küçük bir bilim insanı grubunun incelemesine izin verilir. Werner Herzog, profesyonel olmayan ekipmanlarla bu tarihi keşfi kayıt altına alarak pahalı ekipmanlara ihtiyaç olmadan da başarılı ve önemli bir iş ortaya konulabileceğini göstermiştir.

Chauvet Mağarası’nın duvarlarında avuç içiyle yapılmış kırmızı benekler, at resimleri, geyik ve ayı resimleri gibi birçok hayvan resmi bulunmaktadır. Aradan geçen binlerce yıla rağmen, geçmiş dönem insanlarının zihin dünyasının tasavvuru günümüze kadar korunmuştur.

At ve ayı resimlerinin kanallardan akan suların birleştiği noktada çizilmesi, aslında sadece sanatsal bir hazza hizmet etmediğini gösterebilir. Werner Herzog, sanatçının bizonu sekiz ayaklı çizerek hareket yanılgısı oluşturmak istemiş olabileceğini söyler. Herzog, aynı zamanda bu resmin sinemanın ilk örneği olabileceğini de belirtir.

Chauvet Mağarası’nda keşfedilen resimlerin yanında birçok hayvan (özellikle ayı) iskeleti bulunmaktadır. Bilim insanları, bu mağaranın insanlar tarafından yaşamak için kullanılmadığını, sadece resim çizmek ve tören yapmak amacıyla kullanıldığını ileri sürmektedir. Chauvet Mağarası’nın bulunduğu yerin, Buzul Çağı Avrupası’nda güneş alan ve soğuk olsa da yaşanabilir bir alan olduğu için birçok canlı türüne ev sahipliği yaptığı belirtilmektedir.

Sonuç olarak, “Unutulmuş Düşler Mağarası”, sanat tarihi ve felsefesi açısından birçok materyal sunmaktadır. Belgeselde, materyallerin sunumu sanatın işlevini yeniden sorgulatmaktadır. Mağaradaki resimler, dini bir ayin için mi, yoksa kişisel bir zevk için ya da toplumsal iletişim için mi yapılmıştır?

Buna kesin bir cevap pek mümkün değildir. Çünkü o resimlere yüklenen anlam, resimleri oluşturan toplumla birlikte yok olmuştur. Araştırmacıların yapabileceği şey, akıl yürüterek tahmini bir sonuç ortaya koymaktır. Bir sanat eserine baktığımızda, aynı zamanda onun içinde oluştuğu tarihe de bakarız. Bir sanat eseri, tarihi bilincin yansımasıdır (Berger, 2019).[2]

Hasan Bakır

Ankara - 21.08.2025

Kaynakça

[1] Ministère de la Culture. (n.d.). Discovery. In Chauvet-Pont d’Arc Cave. 21 Ağustos 2025 tarihinde https://archeologie.culture.gouv.fr/chauvet/en/discovery-3 adlı adresten alındı.

[2]Berger J. (2019) Görme Biçimleri (Çev Salman Y.), İstanbul; Metis Yayınları